Ptaki morskie Sieweczka obrożna

Charadrius hiaticula

Fot. Marcin Łukawski
Fot. Marcin Łukawski

W latach 70. populacja nadmorska sieweczki obrożnej liczyła 160-200 par. W 2011 roku przeprowadzono inwentaryzację, podczas której zaobserwowano 71 par, co pokazuje znaczne zmniejszenie liczebności tego gatunku na polskim wybrzeżu (Sikora 2013). W ramach monitoringu sieweczki prowadzonego na wybrzeżu w projekcie „Ochrona ssaków i ptaków morskich i ich siedlisk” w latach 2017-2019, wykazano 50-60 par tego gatunku (przeczytaj raport). Poza Bałtykiem, sieweczka obrożna w Polsce jest lęgowa głównie w rejonie środkowej Wisły. Cała populacja nie przekracza 250-300 par (Chylarecki 2015).

Sieweczki odżywiają się głównie różnymi bezkręgowcami, np. wieloszczetami, skorupiakami i mięczakami. Obserwując sieweczki można zauważyć dwa różne sposoby zdobywania pożywienia. Pierwszy polega na ciągłym powtarzaniu sekwencji zdarzeń w następującej kolejności: zatrzymać się, podbiec, dziobnąć (“stop-run-peck”), a drugi, rzadszy, polega na gwałtownym ruszaniu/wibrowaniu jedną stopą, tak, żeby wypłoszyć wszystkie drobne bezkręgowce w pobliżu (“foot-trembling”) . Ptak stoi wtedy z głową w dole, wypatrując pojawiających się na piasku drobnych organizmów (Bukaciński, Bukacińska 2015).

Jest to gatunek silnie terytorialny, para broni wybranego miejsca lęgowego, następnie samego gniazda, a po wykluciu się piskląt – miejsca, gdzie aktualnie się znajdują. Samiec z reguły wykopuje kilka potencjalnych dołków gniazdowych, a ten najlepszy wybierany jest później wspólnie przez parę. Bardzo często gniazdo umieszczone jest na piasku, z dala od charakterystycznych elementów, typu gałęzie, tak, żeby trudniej było je znaleźć (Bukaciński, Bukacińska 2015).

Sieweczki obrożne potrafią bardzo skutecznie odciągnąć drapieżnika (w tym człowieka) od gniazda, udając, że są ranne, chore lub wyczerpane, mają złamane skrzydło bądź kuleją. Potrafią również udawać wysiadywanie jaj w innym miejscu niż gniazdo (Bukaciński, Bukacińska 2015).

Po czym rozpoznać sieweczkę obrożną?

Sieweczka obrożna to ptak wielkości szpaka, którego w szacie godowej najłatwiej rozpoznać po pomarańczowych nogach, pomarańczowym dziobie z czarnym końcem i czarnej masce na oczach, a w locie po dobrze widocznych białych paskach na skrzydłach. W zimie dziób może być nawet cały ciemny. Wierzch ciała ptaka jest brązowobeżowy, a spód bialy.

Podobna do sieweczki rzecznej, która ma smuklejszy tył ciała i smuklejszy dziób. Często wydaje się, że sieweczka rzeczna ma dłuższe nogi od obrożnej, dzięki mniej wydatnej piersi. Sieweczka rzeczna poza tym posiada żółtą obwódkę wokół oczu, spiczasty dolny róg ciemnej plamki usznej, a w locie nie widać białych pasków na skrzydłach (Svensson 2017).

 

Ochrona czynna sieweczki

Niestety, populacja sieweczki obrożnej w Polsce maleje z każdym rokiem, obecnie nie przekracza 250-300 par lęgowych, a populacja pomorska liczy ok. 60 par.

Chcąc zatrzymać ten proces, WWF razem z Grupą Badawczą Ptaków Wodnych KULING, podejmuje działania na rzecz gatunku, by pozostał on na polskich plażach jako lęgowy. Z coraz większą intensywnością są wyszukiwane i monitorowane lęgi. Montowane są druciane kosze ochronne chroniące gniazda oraz tablice informacyjno-edukacyjne, które podnoszą świadomość społeczności lokalnych i turystów.

Doświadczenie pokazało, że kosze stanowią bardzo skuteczną ochronę podczas okresu inkubacji. Oczko siatki chroniącej lęg jest tak dobrane, by nie sprawiało kłopotu rodzicom w przechodzeniu przez nie. Uniemożliwia za to wejście do środka drapieżnikom, takim jak lisom, norkom czy ptakom krukowatym. Dodatkowo, teren wokół zlokalizowanych lęgów jest czasowo ogradzany, a niektóre gniazda monitorowane.

Co zrobić, gdy zaobserwujesz parę sieweczek o zachowaniach lęgowych lub znajdziesz gniazdo?

Poinformuj o tym: 

Kuling:  tel. 692 110 683, kuling@wp.pl 

lub 

Błękitny Patrol WWF: tel. 795 536 009

Literatura

  1. Bukaciński D., Bukacińska M. 2015. Kluczowe gatunki ptaków siewkowych na środkowej Wiśle: biologia, ekologia, ochrona i występowanie. STOP, Warszawa.
  2. Chylarecki P., Sikora A., Cenian Z., Chodkiewicz T. (red.) 2015. Monitoring ptaków lęgowych. Poradnik metodyczny. Wydanie 2. GIOŚ, Warszawa.
  3. Chodkiewicz T. 2017. Monitoring ptaków z uwzględnieniem obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 lata 2015 2018.
  4. Sikora A., Ławicki Ł., Kajzer Z., Antczak J., Kotlarz B. 2013. Rzadkie ptaki lęgowe na Pomorzu w latach 2000 -2012. Ptaki Pomorza 
  5. Svensson L. 2017. Przewodnik Collinsa. Ptaki. Warszawa.

Jeśli spotkasz na plaży fokę, poinformuj o tym:

Jeśli widziałeś na plaży:

  • sieweczkę obrożną
  • ostrygojada
  • rybitwę białoczelną, rzeczną lub czubatą

zgłoś obserwację na: baza@wwf.pl

Pobierz poradnik

Projekt Ochrona ssaków i ptaków morskich - kontynuacja (POIS.02.04.00-00-0042/18) współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach działania 2.4 osi priorytetowej II POIiŚ 2014-2020

Newsletter

Dołącz do newslettera otrzymując najnowsze informacje o naszych działaniach